Rozwoju Wsi
Historia szkolnictwa w Pobiednej (Meffersdorf)
Najstarsze wzmianki o szkolnictwie w Pobiednej są bardzo skromne, możemy z nich dowiedzieć się tylko tyle, że w roku 1600 w Pobiednej ( Meffersdorf, Wigandsthal) była dwuklasowa ewangelicka szkoła podstawowa oraz szkoła kształcąca rolników.
Najstarsza szkoła
Niestety nie wiemy na pewno czy była to, ta sama szkoła, do której mieszkańcy ówczesnej Pobiednej posyłali swoje dzieci w 1668 roku, o której wiemy nieco więcej. Ta szkoła była usytuowana tam, gdzie obecnie znajduje się dolna część cmentarza. Z dostępnych obecnie informacji, wynika, że stary budynek szkoły został rozebrany w 1712 roku, a miejsce po nim zagospodarowano na cmentarz i zostało odgrodzone od ulicy murem. W miejscu zburzonej szkoły znajdowały się później nagrobki rodzin Weise-Frölich-Gerberi i 3 inne grobowce.
Następna szkoła
Miejsce, w którym wybudowano kolejną szkołę, było wówczas własnością Georga Schütze, który wydzielił część z George Schützeschen Erbgarten (Dziedziczny ogród George'a Schütze), i podarował ją pod budowę nowej szkoły. Budowa szkoły została ukończona w 1712 roku i od tego czasu nauczyciele prowadzili w niej zajęcia.
Budynek nieistniejącej szkoły przy ul. Nowomiejskiej w Pobiednej (podświetlony na żółto) - rok 1900.
Nowo wybudowana w 1712 roku szkoła znajdowała się w miejscu, w którym obecnie znajduje się przychodnia "Mediton", przy ulicy Nowomiejskiej (wówczas Chausseestrasse). Szkoła w tej lokalizacji funkcjonowała do drugiej dekady XX wieku (po przeniesieniu szkoły do nowej siedziby budynek został rozebrany a w tym miejscu postawiono budynek, który do dzisiaj jest jednym z ładniejszych w Pobiednej).
Jedną z niewielu ocalałych pamiątek po nieistniejącej już szkole jest zdjęcie z ok. 1903 roku. Zdjęcie zrobiono przed głównym wejściem do szkoły i widzimy na nim nauczyciela z grupą uczniów.
Nauczyciel z uczniami przed wejściem do szkoły przy ul. Nowomiejskiej w Pobiednej - rok 1903.
Nowa szkoła
Natomiast nowa szkoła, która funkcjonuje w Pobiednej do dnia dzisiejszego przy ul. Hetmańskiej została wybudowana w drugiej dekadzie XX wieku. Wybudowano ją przy Neugersdorfer Straße 3 (obecnie ul. Hetmańska 3).
Jak na tamte czasy i możliwości Pobiednej była to duża i nowoczesna szkoła, co widzimy na poniższej fotografii.
Budynek nowej szkoły przy ul. Hetmańskiej w Pobiednej - rok 1915
W dużym piętrowym budynku znajdowało się m.in.:
- - cztery duże izby lekcyjne z dużymi oknami, które z dwóch sal wychodziły na południową stronę, a z dwóch na wschodnią, co w godzinach nauki w szkole zapewniało najlepsze naturalne oświetlenie,
- - pomieszczenia dla kadry oraz obsługi szkoły,
- - mieszkanie ( które w tamtym czasie zajmował dyrektor szkoły),
- - w osobnym budynku znajdowało się zaplecze sanitarne,
Prawdopodobnie ostatnim dyrektorem szkoły do czasu zakończenia wojny w 1945 roku był Bülow Erich.
Pierwsi nauczyciele - od 1640 do 1822 roku
Pierwsze zajęcia w szkole w Wigandsthal (obecnie Pobiedna) przeprowadził Heinrich Petzold, który był równocześnie pisarzem kościelnym i nauczycielem. Urodził się 27 października 1618 roku, w Steinkirch (obecnie Kościelniki). Stanowisko nauczyciela w tutejszej szkole pełnił w latach od 1640 do końca 1695 roku. Do południa nauczał tutejszą młodzież, a po południu młodzież w Hernsdorf (obecnie część Czerniawy), co finansowo zapewniało mu bardzo dobre warunki do życia. W czasie wojny trzydziestoletniej podczas spotkania z wojskami cesarza został przez żołnierzy pojmany, przywiązany do konia i zmuszony był nieść worek z kapusta i podobnymi rzeczami do Liebenthal (obecnie Lubomierz). Zmarł w wieku 77 lat w 1695 roku. Już w 1672 roku jego syn Christoph Petzold został zatrudniony jako jego asystent. Odkąd choroba ojca się nasiliła przejmował po nim obowiązki, a od śmierci ojca samodzielnie sprawował ten urząd. Christoph Petzold urodził się 7 grudnia 1648 r. a zmarł w 1697 r. w wieku zaledwie 49 lat.
Po nim trzecim nauczycielem w tutejszej szkole był Christoph Dreher. Urodził się w Meffersdorf w 1666 r. Od 1692 roku był organistą w miejscowym kościele, a od 1698 r. pełnił równocześnie funkcję nauczyciela w tutejszej szkole. Zmarł w 1733 r. w wieku 66 lat.
Po nim ofertę pracy otrzymał: Johann Gottlob Dreher, najstarszy syn poprzedniego nauczyciela. Gottlob Dreher (niestety nie jest znana data jego urodzenia) po ukończeniu kształcenia w Lauban (obecnie Lubań) został urzędnikiem lokalnego biznesu. Od roku 1920 był kantorem w szkole w Grenzdorf, a w 1925 został organistą w pobiedniańskim kościele. Następnie w roku 1933 po śmierci swojego ojca został nauczycielem w tutejszej szkole.
Jego następcą na stanowisku nauczyciela i z nowym tytułem zostal Kantor Elias Rönsch, który od 1742 roku nauczał w szkole w Grenzdorf. Urodził się w Daubitz, w powiecie Görlitz 20 lipca 1719 roku i zmarł 16 kwietnia 1778 w wieku 58 lat. Pozostawił 4 synów. Po jego śmierci odłączono funkcję pisarza sadowego od tego stanowiska.
Jego następcą został Johann Georg Schade. Urodził się 22 lipca 1752 w Holzkirch (obecnie Kościelniki). Pracując jako organista w Gebhardsdorf (obecnie Giebułtów) otrzymał ofertę pracy, którą przyjął jako nauczyciel w tutejszej szkole. W roku 1822, na którym kończymy tę część historii szkoły w Pobiednej Johann Schade nadal tutaj nauczał.
Bardzo ważną rolę w edukacji dzieci, młodzieży i osób starszych w tamtych czasach pełnili katecheci, kantorzy, diakoni i pastorzy z pobiedniańskiego kościoła, z którym szkoła była nierozerwanie związana. Nazwiska tych osób i okresy sprawowania przez nich funkcji opiszę przy innej okazji.
W październiku 1877 roku powstała w Pobiednej prywatna szkoła. Na zdjęciu zrobionym z okazji 25 lecia tej szkoły, obchodzonym uroczyście 2 października 1902 roku widzimy m.in. właścicieli szkoły nauczycieli, absolwentów, i uczniów wraz z rodzinami.
25 lecie powstania prywatnej szkoły w Pobiednej - rok 1902 (zdj. z prywatnej kolekcji).
Szkoła po roku 1945
Szkoła podstawowa w Pobiednej (ówczesny Sokołów) powstała w październiku 1945 r., w budynku przy ulicy Hetmańskiej 3, w którym do zakończenia II Wojny Światowej funkcjonowała szkoła niemiecka. Założył ją pan Adam Hamerski, który w pierwszym roku szkolnym pełnił funkcję kierownika. Szkoła początkowo nosiła nazwę: Publiczna Szkoła Powszechna w Sokołowie i uczęszczało do niej 48 dzieci w różnym wieku z Sokołowa (Pobiednej) i Nowej Wsi ( Wolimierza). W roku szkolnym 1946/47 uczniów, którzy mieszkali na terenie Wolimierza przeniesiono do czteroklasowej szkoły, którą utworzono w ich wsi. W pierwszym okresie istnienia szkoły w 4 salach lekcyjnych naukę prowadziło dwie nauczycielki, Anna Masełkowa oraz Janina Hardasiewicz, która do roku 1948 pełniła również funkcję kierownika szkoły. W początkowym okresie brakowało niemal wszystkiego, wykwalifikowanej kadry, przyborów piśmiennych i papierniczych. Dużym problemem był całkowity brak podręczników w języku polskim. Po zawierusze wojennej do tych samych klas uczęszczali uczniowie z różnych roczników, nie zawsze dobrze posługujący się językiem polskim, pochodzący z różnych stron polski, zza wschodniej granicy oraz z rodzin niemieckich. W roku 1948 pracę w szkole rozpoczął Jerzy Głowacki, który przez 20 lat pełnił funkcję dyrektora. W całej 70-cio letniej historii szkoły, funkcję kierownika lub dyrektora szkoły pełniło 15 osób a ich nazwiska wraz z okresem sprawowania funkcji można zobaczyć tutaj. Przez 70 lat nauką i wychowywaniem kolejnych pokoleń zajmowało się w szkole 98 nauczycieli. Nazwiska wszystkich nauczycieli można zobaczyć tutaj. Wielu z nauczycieli na zawsze pozostanie w pamięci uczniów a wielu z nich swoje życie związało nie tylko ze szkołą, ale również z Pobiedną m. in. Aleksandra Buca, Bronisława Kudyba, Wanda Radecka, Janusz Kotliński, Bożena Schneider, Teresa Staszkiewicz i wielu innych.
Początkowo do budynku szkoły prowadziły dwie klatki schodowe: pierwsza prowadząca do czterech, dużych sal lekcyjnych i druga - do części mieszkalnej. W latach pięćdziesiątych zlikwidowano drugą klatkę schodową, uzyskując dodatkowe pomieszczenia na parterze - przeznaczone na sale lekcyjne, i na piętrze - dzisiejszy sekretariat. Wejście do mieszkania przeprowadzono przez część poddasza, z korytarza szkolnego. Na potrzeby uczniów zaadaptowano także jedno z pomieszczeń strychu. Był tam gabinet higienistki i stomatologa, radiowęzeł, gabinet księgowej, świetlica, a obecnie gabinet pedagoga.
Przez wiele lat sale lekcyjne ogrzewane były piecami kaflowymi, wodę czerpano ze studni znajdującej się na podwórku lub z pobliskiego strumyka. W całej szkole panował specyficzny zapach ropy naftowej, którą woźny konserwował drewniane podłogi. Klasy wyposażone były w solidne drewniane ławki z pochyłymi blatami i otworami na kałamarze pomalowane obowiązkowo na zielono i stare "po niemieckie" meble ze skromnym wyposażeniem.
Z czasem zlikwidowano mieszkanie nauczycielskie, pomieszczenia te na przestrzeni czasu funkcjonowały zamiennie a obecnie znajdują się tam: gabinet dyrektora i pedagoga.
W latach sześćdziesiątych szkoła zyskała dodatkowy budynek przy ulicy Nowomiejskiej (wejście od ul. Strażackiej), przekształcony z sali kinowej na salę gimnastyczną. Sala była wielokrotnie remontowana i służy uczniom do dzisiaj.
Fabryka Tkanin Meblowych "Fatma" w Pobiednej, przez wiele lat była tzw. zakładem opiekuńczym szkoły. Pracownicy zakładu przeprowadzali podstawowe remonty, przekazywane były różne darowizny (np. pierwszy szkolny komputer). Dzięki prawie darmowemu udostępnianiu autokaru organizowano tanie wycieczki, dojazdy na zawody i konkursy.
Prawdopodobnie około 1965 roku (z powodu remontu szkoły w Czerniawie i przyłączenia do rejonu Pobiednej uczniów z niektórych ulic Czerniawy), zwiększyła się liczba uczniów. Na potrzeby klas młodszych zaadaptowano budynek przy ulicy Strzeleckiej 13, w którym od czasu zakończenia II Wojny Światowej znajdowały się mieszkania i ośrodek kolonijny. W przejętym budynku utworzono na parterze 4 sale lekcyjne, pokój nauczycielski, szatnię i toalety (oczywiście drewniane wychodki, ale wewnątrz budynku). Sale ogrzewane były przez piece kaflowe, do których dostęp (paleniska) znajdowały się na korytarzu, a wodę czerpano ze strumyka.
Po adaptacji poddasza w latach 80-tych ub. w. i uzyskaniu dodatkowych pomieszczeń, na parterze wydzielono mieszkanie dla pracowników (z szatni, pokoju nauczycielskiego i jednej z klas), a na poddaszu urządzono: pokój nauczycielski, świetlicę, bibliotekę, salę oddziału przedszkolnego i salę pełniącą zmienne funkcje (czytelni, harcówki zuchowej i lekcyjną). Zainstalowano wówczas centralne ogrzewanie, bieżącą zimną i ciepłą wodę, a drewniane "wychodki" zastąpiono współczesnymi toaletami (niestety z powodu wydzielenia części mieszkalnej, wejście do toalet umieszczono od podwórka).
Szkoła przy ulicy Strzeleckiej miała doskonałe usytuowanie. Znajdowała się obok dużego boiska do piłki nożnej należącego do LZS "Fatma" i w pobliżu licznych kasztanowych alei, po których można było bezpiecznie biegać, spacerować i prowadzić obserwacje przyrodnicze. Po usłyszeniu dźwięku ręcznego dzwonka, którym nauczyciel dyżurujący obwieszczał przerwę, dzieci wybiegały na zieloną murawę boiska, skąd trudno było je czasami zwołać.
Do szkoły można było dojść ulicą Strzelecką, a do pewnego okresu także drogą obok pałacu, wiodącą przez były PGR. Nauczyciele w czasie przerw przemieszczali się między budynkami szkolnymi, co nie było aż tak uciążliwe do czasu zamurowania bramy umożliwiającej przejście przez były PGR.
Przez 35 lat do szkoły przy ulicy Strzeleckiej uczęszczali uczniowie klas I-IV, a w pewnym okresie klas "0"-III. Przejściowo, w okresach wyżu demograficznego lub remontów w szkole przy ul. Hetmańskiej, także uczniowie klas starszych.
Rekordowym pod względem ilości uczniów był rok szkolny 1967/68 wtedy do szkoły uczęszczało 370 uczniów. W roku 1996/97 siedemnastu nauczycieli uczyło 225 uczniów.
Szkoła przy ulicy Strzeleckiej została zlikwidowana w roku 2000, kiedy wraz z reformą oświaty naukę w szkołach podstawowych skrócono do sześciu lat, co znacznie obniżyło stan liczebny uczniów. W roku szkolnym 2015/16 do szkoły uczęszcza75 uczniów, których uczy ośmioro nauczycieli.
28.04.2006 szkole uroczyście nadano imię Kornela Makuszyńskiego. Od roku 2012 szkoła wraz z przedszkolem organizacyjnie funkcjonuje w Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Pobiednej.
Przez 70 lat szkoła wykształciła około 2 000 uczniów, którzy pełnią różne funkcje i mieszkają w różnych miejscach polski i poza granicami. Część obecnych uczniów prawdopodobnie jest już wnukami lub prawnukami najstarszych absolwentów naszej szkoły, którzy powinni mieć już około 80 lat.
Na podstawie informacji zebranych od absolwentów i pracowników szkoły oraz archiwalnych dokumentów szkolnych i materiałów własnych opracował: Leszek Bartnik.
Wszystkich, którzy mają jakieś wspomnienia albo pamiątki np. zdjęcia związane z tym lub innymi tematami związanymi z Pobiedną proszę o kontakt: pobiedna@op.pl
osoby zainteresowane ich wykorzystaniem (w całości, lub części) proszone są o uprzedni kontakt z redakcją serwisu www.pobiedna.pl.
copyright © pobiedna.pl 2007-2023 Statystyki obsługuje system statystyk
